23-05-2024

Około 7,5 tysiąca młodych ludzi zrealizowało w tym roku szkolnym projekty społeczne w ramach rekordowej, dziesiątej edycji Olimpiady Zwolnieni z Teorii. Uczyli innych samodzielnego myślenia, nagłaśniali temat integracji sensorycznej i tworzyli przewodnik dla uczniów oraz nauczycieli o sztucznej inteligencji. Szkoły, które wspierały młodzież w realizacji własnych działań społecznych, znalazły się w Rankingu Szkół Zwolnieni z Teorii. Znamy już wyniki.

• Młodzież działa coraz aktywniej społecznie – w roku szkolnym 2023/24 Fundacja Zwolnieni z Teorii odnotowała 25 proc. wzrost uczestników realizujących projekty społeczne.
• Według danych Fundacji Zwolnieni z Teorii wśród tematów, które najczęściej interesują młodzież są kolejno: edukacja (34 proc.), zdrowie i sport (19 proc.), społeczność lokalna (18 proc.) i ekologia (12 proc.).
• Tegoroczny Ranking Szkół Zwolnieni z Teorii wygrywają: III Liceum Ogólnokształcące Meritum z Siemianowic Śląskich, Technikum w Zespole Szkół nr 1 z Bartoszyc i XIX Liceum Ogólnokształcące z Warszawy. W tych szkołach nauczyciele i dyrekcja stawiają na rozwój kompetencji miękkich, dając młodzieży wsparcie i przestrzeń na działalność praktyczną i społeczną.
Podczas wręczania Złotych Wilków, społecznych Oscarów dla młodych, do finalistów i finalistek przemówili prezeska Fundacji Zwolnieni z Teorii Paula Bruszewska, Wiceprezes Rady Ministrów, Minister Cyfryzacji Krzysztof Gawkowski, Sekretarz stanu Ministerstwa Edukacji Narodowej Katarzyna Lubnauer, Prezydent Warszawy Rafał Trzaskowski, Prezes ING Bank Śląski Brunon Bartkiewicz, Pierwsza Wiceprezes BGK Marta Postuła oraz Dyrektor Group Public Affairs & ESG Allegro Marta Mikliszańska.

Współpraca, innowacyjność, gotowość na zmianę, empatia i poczucie sprawczości – takie umiejętności zdobyło około 7,5 tys. młodych ludzi od września do maja tego roku z prawie jednej czwartej liceów i techników w całej Polsce, robiąc własny projekt z zespołem. Uczniowie mogli wybrać dowolny temat, jeśli udowodnili, że ich projekt odpowiada na wybrany problem społeczny. Uczennica z Liceum Ogólnokształcącego Niepublicznego nr 43 z Oddziałami Dwujęzycznymi im. Lotników Amerykańskich w Warszawie, Jagoda Towalska z projektu “Nie daj się HPV” jest jedną z tegorocznych finalistek. – Projekt, który stworzyłam razem z Natalią i Bartkiem dał mi wiele możliwości rozwoju. Miałam okazję robić niesamowite rzeczy, dzięki którym zyskałam mnóstwo umiejętności. Na przykład nauczyłam się pracować w grupie oraz zarządzać czasem i zadaniami, które mieliśmy zrobić. Nauczyłam się występować przed dużą publicznością, a dzięki temu lepiej radzę sobie ze stresem oraz poprawiłam moje umiejętności przemawiania i jestem bardziej pewna siebie. Zdobyłam umiejętności, których nie sposób nauczyć się z książek ani w szkolnej ławce – opowiada Jagoda Towalska. Projekt “Nie daj się HPV” został nagrodzony Złotym Wilkiem w kategorii Zdrowie i sport. U jego podstaw było szerzenie wiedzy na temat wirusa brodawczaka ludzkiego HPV oraz zachęcenia do szczepienia się przeciwko niemu.  

Jak zauważają organizatorzy olimpiady, młodzi ludzie realizują te projekty samodzielnie, a mogliby je robić w ramach regularnych zajęć lekcyjnych. – Tysiące ludzi w tym roku zdobyło kompetencje, które pozwolą im budować swoją wartość i przygotować się na to, co czeka ich w przyszłości. Szkoda, że musieli wygospodarować ten czas ze swojego wolnego, a nie w trakcie lekcji w szkole. W perspektywie najbliższych lat to właśnie kompetencje przyszłości: współpraca, innowacyjność, empatia i sprawczość staną się niezbędne, więc warto włączyć je w codzienność życia klasy – mówi Paula Bruszewska, prezeska Fundacji Zwolnieni z Teorii, organizatora olimpiady. 

Życie w szkole i poza nią: dwa światy

Tegoroczny dziesiąty Wielki Finał przebiega pod hasłem “Otwarci na zmianę” i jest on połączony z kampanią społeczną z robotem Prymusem w roli głównej. – Postanowiliśmy przeprowadzić eksperyment, który zadaje kluczowe pytanie: czy sztuczna inteligencja może zdać maturę? Okazuje się, że tak! Prymus potrzebował na to około 30 minut, podczas gdy uczniowie mają na to 240 minut. To uświadamia nam, że jako społeczeństwo mamy problem. Rozdźwięk między szkołą a rzeczywistością staje się coraz większy. Jesteśmy przekonani, że to właściwy moment na podjęcie konkretnych działań. W ramach akcji zainicjowaliśmy list otwarty, w którym wskazujemy pilność zmian w polskim systemie edukacji. List podpisało już 2000 osób, w tym sygnatariusze ze świata biznesu kultury, sztuki czy akademii – mówi Paula Bruszewska. – „Otwarci na zmianę” to nie tylko hasło naszego Wielkiego Finału, ale również wezwanie do działania. Wierzymy, że tylko poprzez otwartość na nowe perspektywy i podejście możemy przekształcić edukację i lepiej przygotować młodych ludzi na przyszłość – dodaje Paula Bruszewska. Podpisy są zbierane na stronie otwarcinazmiane.pl.

Zmiany na wyciągnięcie ręki

Czy zmiany w edukacji są możliwe? Okazuje się, że trwają od blisko 10 lat oddolnie, ponieważ udział w projektach społecznych Zwolnionych z Teorii wzięło już ponad 136 tysięcy młodych ludzi. Ponad 33 tysiące z nich doprowadziło projekt do końca, biorąc na tapet problemy ze swojego otoczenia, takie jak m.in. zanieczyszczenie planety, wzrost zachorowań na depresję wśród nastolatków, złą sytuację w schroniskach czy dobrostan psychiczny pacjentów oddziałów szpitalnych. 

Podczas Wielkiego Finału Zwolnionych z Teorii 2024, który odbył się 23 maja w Warszawie, wyłoniono tegorocznych finalistów olimpiady. Najważniejszą nagrodę Złotego Wilka za realizację najlepszych projektów społecznych w Polsce, zdobyło aż 19 projektów. W wydarzeniu udział brali m.in. Minister cyfryzacji Krzysztof Gawkowski i Katarzyna Lubnauer, Sekretarz stanu ministerstwa edukacji narodowej. – Jesteśmy w momencie i czasie, w którym głośno popieramy, jako pracodawcy i przedstawiciele biznesu, ideę otwarcia edukacji na zmianę. Uważam, że kluczowa jest umiejętność przełożenia wiedzy na praktyczne umiejętności i zaaplikowania ich w życie, aby móc skorzystać z niej każdego dnia – mówi Brunon Bartkiewicz, Prezes Zarządu ING Banku Śląskiego.

Wspierające otoczenie

Ważnym aspektem dla uczniów zdobywających kompetencje przydatne w codziennym życiu i przyszłości jest otoczenie szkolne, które znajduje czas i przestrzeń na robienie projektów społecznych. Dlatego co roku powstaje Ranking Szkół Zwolnieni z Teorii, w którym liczą się nie oceny, a możliwość budowania kompetencji przyszłości. W tym roku na podium stanęły: III Liceum Ogólnokształcące z Zespołu Szkół Technicznych i Ogólnokształcących Meritum im. Piotra Kołodzieja w Siemianowicach Śląskich (1 miejsce), Technikum w Zespole Szkół Ponadpodstawowych nr 1 im. Kresowiaków w Bartoszycach (2 miejsce) oraz XIX Liceum Ogólnokształcące im. Powstańców Warszawy w Warszawie (3 miejsce). Jak zachęcić młodych do zdobywania potrzebnych im kompetencji? – Kluczem do efektywnej nauki jest zaangażowanie młodych ludzi w tematy, które ich interesują oraz stworzenie odpowiednich do tego warunków. W naszej olimpiadzie uczestnicy sami wybierają temat i format działania, a jeśli szkoła tj. nauczyciele i dyrekcja ich w tym wspiera to tak, jakby dostali dodatkowy wiatr w żagle – tłumaczy Ewa Siemińska, dyrektorka Olimpiady Zwolnieni z Teorii. 

Ranking Szkół Zwolnieni z Teorii oraz Złote Wilki zostały ogłoszone 23 maja br. podczas Wielkiego Finału 2024 w Warszawie. To wydarzenie organizowane przez Fundację Zwolnieni z Teorii. Współorganizatorem jednej ze stref na wydarzeniu – Strefy dla Nauczycieli_ek i Dyrektórów_ek – jest Fundacja Empiria i Wiedza. Partnerami Fundacji są m.in. ING Bank Śląski, Pracuj.pl, Allegro, Bank Gospodarstwa Krajowego. Wydarzenie odbyło się się na Torze Wyścigów Konnych Służewiec, na którym organizatorów gościł Totalizator Sportowy. Pełna lista Rankingu Szkół Zwolnieni z Teorii 2024 znajduje się na stronie www.ranking.zwolnienizteorii.pl.

Lista Złotych Wilków 2024 według kategorii:

Edukacja

Bezkłótny Projekt (Koszalin, zachodniopomorskie): Bezkłótny Projekt uczy umiejętności argumentacji i krytycznego myślenia, zamiast pochopnego papugowania słów innych osób. Zorganizowali cykl warsztatów, debat i dyskusji na aktualne tematy, by ludzie zaczęli samodzielnie myśleć i trafnie uzasadniać swoje stanowisko.

Głos Ciszy (Kraków, małopolskie): rozwija temat wrażliwości i zaburzeń integracji sensorycznej. Uczniowie postanowili zwiększyć świadomość na ten temat, wspierać i proponować rozwiązania, zwrócić uwagę na różne aspekty tego problemu. Pokazywali, że zmiany są możliwe – czasem bardziej dostępne, niż można się spodziewać

Dzisiaj Jutro Pojutrze (Gdynia, pomorskie): celem projektu „Dzisiaj Jutro Pojutrze” było stworzenie serii interaktywnych wykładów o sztucznej inteligencji dla sektora edukacji. Napisali raport, który jest podsumowaniem prezentacji i study guidem nt. sztucznej inteligencji dla uczniów, uczennic, ale też dorosłych: nauczycieli, dyrektorów i samorządowców. Tworzą kodeks etycznego korzystania z AI w szkołach.

Ekologia

EKOALOGIA (Płock, mazowieckie): obecnie produkuje się ponad dwa razy więcej ubrań niż 20 lat temu. Ekoalogia to inicjatywa 10 uczniów dwóch płockich liceów, których połączyła miłość do koali i wspólna walka z problemem fast fashion. Promowali wprowadzanie ubrań do wtórnego obiegu i robienia przemyślanych zakupów.

Eco Mode 2.0 (Poznań, wielkopolskie): przygotowali kurs online dla uczniów klas 4-8, w którym zajmują się takimi tematami jak: zmiany klimatyczne, recykling i sposoby utylizacji trudnych śmieci, takich jak elektroodpady. Nagrywają i montują filmy oraz projektują quizy, które publikują na swojej stronie internetowej. Z tych materiałów korzystają nie tylko uczniowie, ale i nauczyciele, prowadząc pierwszy kurs internetowy na temat ekologii.

EkoZwierz (Bielsko-Biała, śląskie): projekt „EkoZwierz: Ekologia na Czterech Łapach” promował świadomość ekologiczną wśród właścicieli zwierząt. Na social mediach dzielili się rekomendacjami ekoproduktów i zrównoważonych praktyk. Ich misją jest zdrowe zwierzęta i zdrowa planeta.

Kultura

Książki bez recepty (Kielce, świętokszyskie): w trakcie hospitalizacji ludzie doświadczają ogromnego stresu, który można obniżyć już po 6 minutach czytania. By pomóc, w ramach projektu zebrali książki dla wszystkich grup wiekowych, o różnorodnej tematyce i w różnych językach, które przekazali do oddziałów szpitalnych w Polsce.

Społeczeństwo obywatelskie

What’s next (Koszalin, zachodnipomorskie) wsparli młodzież w radzeniu sobie ze stresem, rozumieniu wpływu social mediów na psychikę, analizie wpływu globalnych wydarzeń na ich samopoczucie, rozwoju zawodowego i osobistego. 

Młodzi Głosem Przyszłości 2.0 (Lublin, lubelskie): zwiększyli świadomość polityczną wśród młodych osób w wieku 16-29, edukując o wpływie polityki na codzienne życie, zwracając szczególną uwagę na: zdrowie, ekologię, mieszkalnictwo czy podatki, w celu zmniejszenia apatii i wzmocnienia udział w procesie decyzyjnym na poziomie lokalnym i centralnym.

Społeczność lokalna

Torby dobroci (Szczecin, zachodniopomorskie): celem projektu było dostarczenie pacjentom szpitali specjalnie zaprojektowanych i wykonanych przez uczniów torb, wypełnionych niezbędnymi artykułami higienicznymi. Poprzez ten projekt starali się wesprzeć pacjentów, którzy z różnych przyczyn nie są w stanie zdobyć niezbędnych artykułów higienicznych.

Zostań inspiracją (Wrocław, dolnośląskie): to projekt, zachęcający młode kobiety do aktywności społecznej. Oprócz edukacyjnych mediów społecznościowych organizowali spotkania z liderkami, grę terenową oraz konkurs. Stworzyli przestrzeń pełną wsparcia i motywacji, która pozwoli zostać tytułową INSPIRACJĄ.

Przestrzeń miejska

Wirtualne Społeczeństwo (Kępno, wielkopolskie) to projekt, który miał za zadanie udostępnić dobra kulturowe zwłaszcza osobom z niepełnosprawnościami przez digitalizację. Zwiększenie dostępności do publicznych instytucji kultury oraz pokazanie piękna naszego otoczenia.

Zdrowie i sport

nie daj się HPV (Warszawa, mazowieckie): to projekt, który miał na celu zachęcenie do zaszczepienia się przeciw wirusowi HPV. Choć w Polsce szczepionki dla dzieci od 9 roku życia są bezpłatne, i tak większość społeczeństwa nie jest zaszczepiona. Poprzez swoją akcję chcieli przyczynić się do poprawy zdrowia publicznego i zmniejszenia ryzyka związanego z wirusem HPV.

Wydarzenie publiczne

DalEKOwzroczne edycja 2. (Przasnysz, mazowieckie): poprzez swoje działania chcieli szerzyć świadomość ekologiczną wśród naszego społeczeństwa. Promowali odpowiedzialną segregację odpadów, zero waste, nie marnowanie żywności. Pokazywali także, jak można wdrażać ekologiczne aspekty do swojej codzienności. 

Poczuj chemię do nauki! (Białystok, podlaskie): projekt powstał, aby zachęcić uczniów szkół ponadpodstawowych i uczniów starszych klas szkół podstawowych do angażowania się w nauki ścisłe. Akcja miała też wspierać osoby, które interesują się tymi dziedzinami, ale nie miały zbyt wielu możliwości na rozwijanie swojej pasji. Organizowali m.in. Dzień Nauki, konkurs na grę edukacyjną o naukach ścisłych oraz wydarzenie online pt. Młodzi w nauce.

Reklama społeczna 

drugens (Malbork, pomorskie): Szacuje się, że około 0,5 miliona zgonów rocznie jest związanych z używaniem narkotyków. Drugens to projekt, który docierał do tysięcy osób z całej Polski. Przeprowadzili rozmowy z uzależnionymi, ich rodzinami i lekarzami oraz utworzyli e-book, serię podcastów na temat uzależnień i ich skutków.

Zbiórka charytatywna

Dbaj o zdro(w)je 2 (Szczecin, zachodniopomorskie): ich akcja polegała na zebraniu pieniędzy na rzecz Oddziału Psychiatrii Dziecięcej i Młodzieżowej szpitala „Zdroje” w Szczecinie oraz szerzeniu świadomości na temat znaczenia zdrowia psychicznego. Widząc jak ich rówieśnicy zmagają się z problemami psychicznymi i brakiem zrozumienia, postanowili działać. Projekt powstał, by zmienić to, jak postrzegane i traktowane są zaburzenia psychiczne wśród młodzieży oraz szerzyć o nich świadomość we wszystkich grupach wiekowych.

Projekt technologiczny

Ctrl+Code (Poznań, wielkopolskie): uczniowie kończący szkołę podstawową często nie mają ugruntowanej wiedzy z informatyki, szczególnie w zakresie programowania. Ctrl+Code to projekt społeczny, który miał za zadanie pomóc uczniom szkół podstawowych i ich nauczycielom przerobić tematy związane z programowaniem.

notespace 2.0 (Ząbkowice Śląskie, dolnośląskie): Według badań, młodzież jest w stanie spędzać na nauce ponad 50 godzin tygodniowo. Spowodowane jest to nadmiarem prac domowych i przeciążeniem podstawy programowej. Uczniowie postanowili temu zaradzić, dlatego stworzyli darmową platformę edukacyjną, która miała za zadanie przygotować uczniów do ich egzaminów za pomocą notatek, filmów, testów i wielu innych metod.

Ranking Szkół Zwolnieni z Teorii 2024 (pierwsze 10 miejsc)

1. III Liceum Ogólnokształcące – Zespół Szkół Technicznych i Ogólnokształcących Meritum im. Piotra Kołodzieja, Siemianowice Śląskie (Śląskie)
2. Technikum – Zespół Szkół Ponadpodstawowych nr 1 im. Kresowiaków, Bartoszyce (Warmińsko-Mazurskie)
3. XIX Liceum Ogólnokształcące im. Powstańców Warszawy, Warszawa (Mazowieckie)
4. I Prywatne Liceum Ogólnokształcące, Szczecin (Zachodniopomorskie)
5. XL Liceum Ogólnokształcące z Oddziałami Dwujęzycznymi im. Stefana Żeromskiego, Warszawa (Mazowieckie)
6. III Liceum Ogólnokształcące im. Jana Pawła II, Ruda Śląska (Śląskie)
7. I Liceum Ogólnokształcące im. Ziemi Kujawskiej, Włocławek (Kujawsko-Pomorskie)
8. Uniwersyteckie XII Liceum Ogólnokształcące im. Marii i Georga Dietrichów, Olsztyn (Warmińsko-Mazurskie)
9. I Liceum Ogólnokształcące im. Mikołaja Kopernika, Lubin (Dolnośląskie)
10. CXXII Liceum Ogólnokształcące im. Ignacego Domeyki, Warszawa (Mazowieckie)